۱۴۰۲ آذر ۹, پنجشنبه

روایت گروگان‌های آزادشده حماس از ترس، ارعاب و گرسنگی

 روایت گروگان‌های آزادشده حماس از ترس، ارعاب و گرسنگی


آزادی گروگانها 

توضیح ویدئو

نیمکت‌های برهنه‌ای برای خواب در اتاق‌های بدون هوا و «خفه‌کننده». بدون غذا یا با غذای اندک. حماس یک کودک اسیر را وادار به تماشای ویدیوی کشتار ۷ اکتبر کرده بود.

روایت‌هایی که از زبان آزادشدگان از غزه گفته می‌شوند- آن هم بیشتر از طریق بستگان‌شان - تصویری از هفته‌ها آلودگی، بلاتکلیفی و ترس را ترسیم می‌کنند.

خانم روتی ماندر، یک گروگان ۷۸ ساله می‌گوید که از طریق رادیویی که نگهبان‌ها به آن گوش می‌دادند متوجه شده است که پسرش در اسرائیل کشته شده است.

دبورا کوهن مدعی است که برادرزاده ۱۲ ساله‌اش مجبور به تماشای ویدیوهای هجوم حماس به جنوب اسرائیل شده است.

بیش از ۶۰ نفر از حدود ۲۴۰ گروگانی که حماس گرفته بود حالا ضمن توافق آتش بس اسرائیل و حماس آزاد شده‌اند.

شمار اندکی تجربه‌شان را مستقیم بازگو کرده‌اند ولی آنها که ماجرای‌شان را گفته‌اند - یا خودشان یا از طریق خانواده‌شان - اسارتی را توصیف می‌کنند که زخم‌های عاطفی و جسمی متعددی به جا گذاشته است.

خانم کوهن در مصاحبه‌ای با شبکه فرانسوی زبان تلویزیون ب اف ام شرایط برادرزاده‌اش ایتان یاحلومی ۱۲ ساله را توصیف کرده است که ۵۲ روز اسارت را تحمل کرده است.

او می‌گوید: «وقتی او به غزه رسید، همه ساکنان، همه آنها، او را کتک زدند. او پسربچه‌ای ۱۲ ساله است.» و افزود که هر کودکی که گریه می‌کرده «با تفنگ تهدید شده است».

خانم کوهن گفته است که ایتان به او گفته که «حماس او را مجبور به تماشای ویدیوهای وحشتناک» از حملات ۷ اکتبر کرده است که در آن حداقل ۱۲۰۰ نفر کشته شدند.

دبورا کوهن به شبکه ب‌ اف ام گفته است که: (با آزادی ایتان) ما خیلی خوشخال بودیم. ولی حالا که اینها را می‌دانم نگرانم. غیرقابل تصور است. نمی‌دانم چه کسی می‌تواند چنین کاری بکند.»

«می‌خواستم باور کنم که با ایتان خوش‌رفتاری شده است. ظاهراً این‌جور نبوده است. این آدم‌ها هیولا هستند.»

تایمز اسرائیل گزارش کرده است که پدر ایتان در درگیری با اسلحه تیر خورده است و زخمی شده و همچنان در غزه در اسارت به سر می‌برد.

گروگان‌های دیگر به بستگان‌شان گفته‌اند که در راهروهای شلوغ زیرزمینی و اتاق‌های بدون برق نگهداری می‌شده‌اند.

آنها به شدت تحت محافظت نگهبانان بوده‌اند - و به خاطر اینکه نتوانند مخفیانه با هم ارتباط برقرار کنند به آنها قلم داده نشده است.

روتی ماندر، ۷۸ ساله، روز جمعه به همراه دخترش کِرِن، ۵۴ ساله، و نوه ۹ ساله‌اش اوهاد ماندر-زیکری آزاد شد.

او می‌گوید زندان‌بانانش گروه او را وادار کرده بودند که روی نیمکت‌هایی بدون تشک و در اتاقی «خفه‌کننده» با هوای تازه اندک بخوابند.

او خوش‌شانس بوده که ملافه‌ای به او دادند - افراد زیاد دیگری از جمله پسربچه‌ها و دختربچه‌ها ملافه‌ای نداشتند.

او به شبکه ۱۳ اسرائیل گفت: «ما خودمان را با ملافه پوشانده بودیم. پسربچه‌ها زیر نیمکت‌ها روی زمین می‌خوابیدند چون می‌خواستیم کنار ما باشند.»

به نظر می‌رسد که حماس خانواده‌ها را از هم جدا کرده است - و عده زیادی با خبر نبوده‌اند در روز ۷ اکتبر چه بر سر بستگان‌شان آمده است.

در ویدیویی که خانواده خانم ماندر منتشر کرده‌اند، شنیده می‌شود که یکی از بستگان می‌گوید که شوهر او آوراهام که او نیز ۷۸ ساله است، هنوز گروگان است. کرن ماندر در پاسخ می‌گوید: «پس کشته نشده است.»

خانم ماندر توصیف می‌کند که چطور با گوش کردن به رادیو در دوران اسارت متوجه شده است که روی، پسرش، در کیبوتص نیر اوز به دست حماس کشته شده است.

روتی ماندر (راست) با شوهرش آوراهام که هنوز در اسارت به سر می‌برد

منبع تصویر،

FAMILY HANDOUT

توضیح تصویر،

روتی ماندر (راست) با شوهرش آوراهام که هنوز در اسارت به سر می‌برد

غذاها متنوع بوده است. این زن ۷۸ ساله می‌گوید که ابتدا به او مرغ و برنج داده‌اند و روزی دو بار چای.

او می‌گوید: «ما وضع‌مان خوب بود»، ولی می‌افزاید که چیزی که به آنها می‌دادند مدتی بعد عوض شد «چون وضع اقتصادی خوب نبود و مردم گرسنه بودند.»

یکی دیگر از خویشاوندان، مراو راویو توصیف می‌کند که چطور خانم ماندر و دخترش هر کدام ۷ کیلو وزن کم کرده‌اند.

عده‌ای دیگر از غذای اندک و کوچکی متشکل از حُمُص کنسروی، نان پیتا و پنیر شور حرف زده‌اند - عده‌ای از گروگان‌ها گفتند که در آخر فقط دو برش نان در روز به آنها می‌دادند.

کسانی که دخیل در مراقبت از بچه‌های آزادشده بودند می‌گویند که بسیاری از آنها گرفتار عوارض فشار روانی هستند.

یکی از ساکنان کیبوتص بئری گفته است که دو دختری که آزاد شده‌اند هنوز به نجوا حرف می‌زنند، بعد از آن‌که هفته‌ها زندان‌بانان‌شان به آنها می‌گفتند صدای‌شان را پایین بیاورند.

توماس هند، پدر امیلی هند، دختر ۹ ساله ایرلندی-اسرائیلی که روز یکشنبه آزاد شد، گفته است که دخترش حالا شب‌ها با گریه می‌خوابد.

او به رسانه‌های آمریکایی گفت که دخترش «به تدریج و آرام آرام دارد به زندگی بر می‌گردد».

او می‌گوید: «تکان‌دهنده‌ترین و آزاردهنده‌ترین بخش دیدن او این بود که فقط پچ‌پچ می‌کرد و صدایش را نمی‌شنیدیم. مجبور می‌شدم گوشم را کنار لب‌هایش ببرم.»

«او شرطی شده است که هیچ صدایی از خودش در نیاورد.»

الما آوراهام ۸۴ ساله روز یکشنبه آزاد شد و بلافاصله با هلی‌کوپتر به بیمارستانی در بئر شیبا در شرایط «وخیم و تهدیدکننده زندگی» منتقل شد.

دخترش تالی آمانو گفته است که حماس مادرش را که قبلا از چندین بیماری جدی رنج می‌برده، در شرایط هولناکی نگه داشته است.

او می‌گوید که حدود ۵۰ روز داروهای روزانه ضروری از او دریغ شده است و می‌افزاید که: «اگر مادرم چند ساعت دیرتر می‌رسید او را از دست می‌دادیم.»

هاگای لوین، رئیس امور پزشکی مجمع گروگان‌ها و خانواده‌های گمشده می‌گوید که خانم آوراهام «به مدت ۵۲ روز ... در شرایطی که هیچ انسانی نباید در آن قرار بگیرید ... بدون رعایت کرامت انسانی‌اش» زندانی بوده است.

یوکوِد لیفشیتس گروگانی ۸۵ ساله که هفته‌ها قبل روز ۲۳ اکتبر آزاد شده است در آن زمان گفته بود که اوقاتی جهنمی را از سر گذرانده است.

این مادربزرگ که فعال صلح نیز هست پشت موتور به دست حماس ربوده شد و با چوب او را زده بودند و او را از داخل «شبکه عنکبوتی» تونل‌های زیر غزه عبور داده بودند.

ولی او همچنین می‌گوید که با گروگان‌ها «خوش‌رفتاری شده» و در شرایطی پاکیزه و با تشک روی زمین برای خواب‌شان قرار داشته‌اند.

او می‌گوید: «آنها مراقب بودند ما بیمار نشویم و ما هر دو یا سه روز پزشکی داشتیم که به ما سرکشی می‌کرد

  • پل آدامز و گریم بیکر
  • بی‌بی‌سی، بیت المقدس و لندن

آیا خامنه ای ترسیده یا بقول بی بی سی آیا نظر آیت‌الله خامنه‌ای درباره اسرائیل عوض شده؟

 آیا نظر آیت‌الله خامنه‌ای درباره اسرائیل عوض شده؟

سخنرانی آیت‌الله خامنه‌ای برای نیروهای بسیج

منبع تصویر،KHAMENEI.IR

  • نویسنده,

رهبر جمهوری اسلامی ایران با لحنی که در تضاد با خط سیاسی تند و صریح او درباره مساله اسرائيل و آرمان فلسطینی است، گفته است اینکه «جمهوری اسلامی می‌خواهد اسرائیلی‌ها را به دریا بریزد و به دنبال نابودی آنهاست، دروغ است».

آیت‌الله علی خامنه‌ای بارها تاکید کرده که «اسرائیل، رژیمی غاصب و پدیده‌ای شیطانی است که باید محو شود» و «تنها راهش مسلح کردن همه فلسطینی‌ها از جمله ساکنان کرانه باختری است.»

او هشت سال قبل پیش‌بینی کرد که «رژیم صهیونیستی ۲۵ سال آینده را نخواهد دید.» و از همان زمان بود که روزشمار محو اسرائيل روی بیلبوردهای خیابانی نصب شدند.

برای کارگزاران نظام جمهوری اسلامی، دشمنی با اسرائیل، فراتر از یک سیاست، یکی از اصلی‌ترین ستون‌های ایدئولوژیک حکومتی اسلامی است که می‌خواهد «قدس را به مسلمانان برگرداند.»

روح‌الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران از نخستین سال‌های رهبری‌اش، اسرائيل را «غده‌ای سرطانی» توصیف کرد که باید «قطعش کرد.»

بیلبورد روزشمار «نابودی اسرائیل» در میدان فلسطین تهران

منبع تصویر،

IRNA

توضیح تصویر،

بیلبورد روزشمار «نابودی اسرائیل» در میدان فلسطین تهران

در این سال‌ها، حکومت با تکیه بر شعارهای اسلام‌گرایانه، درصدد هدایت سمت و سوی مسئله فلسطین در جهت منافع خود و افزایش و حفظ نفوذش در منطقه بوده است. شاهد آن کمک‌های مالی و نظامی گسترده به گروه‌های شبه‌نظامی منطقه از جمله گروه‌های جهادی فلسطینی و لبنانی است.

حالا رهبر حکومتی که در اکثر سخنرانی‌هایش گریزی به «خباثت‌های رژيم تروریست» اسرائيل می‌زند، در آخرین سخنرانی‌اش، زبانش را در ظاهر معتدل‌تر کرده است.

به تعبیر دقیق‌تر، آنچه را که می‌اندیشد، در زرورق کلمات پیچیده است تا از جمله از تبعات پرهزینه‌ای که ممکن است دامن حکومت‌ را بگیرد، بکاهد.

برای مقام‌های جمهوری اسلامی، «اسرائیل ستیزی و آمریکا ستیزی» به عنوان بخشی از هویت نظام و حفظ گروه حامیانش کاربرد دارد. اما وقتی پای تهدید خارجی به میان می‌آید، صیانت از نظام از این گفتمان واجب‌تر می‌شود.

همچنان که بعد از حمله حماس به اسرائیل، آیت‌الله خامنه‌ای در یک سخنرانی گفت که ایران در جریان این حمله نبوده و نقشی نداشته است.

او در قبال تهدید جو بایدن بعد از جنگ اسرائيل و حماس هم سکوت کرد. رئيس‌جمهوری آمریکا به تهران هشدار داده بود که دست از حمله به نیروهایش در خاورمیانه؛ از طریق گروه‌های نیابتی‌اش؛ بردارد، وگرنه تبعاتش را خواهد دید.

فرنوش امیرشاهی

  • شغل,بی‌بی‌سی

اسرائیل چگونه تونل‌های حماس در غزه را هدف می‌گیرد؟

 اسرائیل چگونه تونل‌های حماس در غزه را هدف می‌گیرد؟

  • دیوید گریتن
  • بی‌بی‌سی
مرد فلسطینی در حالی که وارد یک تونل در زیر مرز غزه و مصر می‌شود(۴ ژوئن ۲۰۱۰)

منبع تصویر،

GETTY IMAGES

توضیح تصویر،

تونل‌هایی در زیر مرز مصر برای آوردن انواع کالا و سلاح حفر شد

اسرا‌ئیل می‌گوید هم‌زمان با حملات هوایی به غزه در واکنش به حمله حماس به جنوب اسرائیل در روز شنبه، بخش‌هایی از شبکه پیچ در پیچ تونل‌هایی را هدف می‌گیرد که این گروه در زیر زمین ساخته است.

یک سخنگوی ارتش اسرائیل پنج‌شنبه ۱۲ اکتبر (۲۰ مهر) گفت: «این طور به غزه نگاه کنید که یک لایه آن مخصوص غیرنظامیان است و لایه دیگر آن در اختیار حماس است. تلاش می‌کنیم که به لایه دومی که حماس ساخته برسیم.»

او گفت: «این‌ها پناهگاه غیرنظامیان نیست. بلکه تنها مخصوص حماس و تروریست‌های دیگر است تا بتوانند به پرتاب راکت به سوی اسرائیل ادامه دهند، برای عملیات برنامه‌ریزی کنند و علیه اسرائیل حملات تروریستی انجام دهند.»

ارزیابی اندازه این شبکه زیرزمینی که اسرائیل نام آن را «مترو غزه» گذاشته کار بسیار دشواری است، چون تصور می‌شود که این تونل‌ها زیر منطقه‌ای به طول ۴۱ کیلومتر و عرض ۱۰ کیلومتر ساخته شده است.

بعد از درگیری‌‌های سال ۲۰۲۱ ارتش اسرائیل اعلام کرد که بیش از ۱۰۰ کیلومتر از تونل‌های غزه را در حملات هوایی خود نابود کرده است. در مقابل حماس گفت که تونل‌های زیرزمینی غزه ۵۰۰ کیلومتر طول دارد و اسرائیل تنها پنج درصد آن را هدف قرار داده است. برای داشتن تصویر بهتری از این اعداد باید اشاره کرد که کل شبکه مترو لندن ۴۰۰ کیلومتر است که بیشتر آن هم روی زمین قرار دارد.

ساخت تونل زیر غزه، قبل از خروج ارتش و شهرک‌نشینان اسرائیلی در سال ۲۰۰۵ شروع شد.

نقشه تونل‌ها

اما بعد از تسلط حماس بر نوار غزه در سال ۲۰۰۷، ساخت‌وساز تونل‌ها شدت گرفت و باعث شد اسرائیل و مصر تردد کالا و رفت و آمد افراد از مرز غزه را به دلایل امنیتی محدود کنند.

در اوج فعالیت زیرزمینی، حدود ۲۵۰۰ تونل زیر منطقه مرزی غزه با مصر فعال بود که حماس و گروه‌های شبه نظامی دیگر از آن برای وارد کردن کالا، سوخت و سلاح استفاده می‌کردند.

بعد از سال ۲۰۱۰ که اسرائیل اجازه ورود کالاهای بیشتری از مرز خود به غزه را داد، انتقال کالا از طریق تونل‌ها کاهش یافت. بعد از مدتی مصر راه قاچاق کالا را با خراب کردن یا آب بستن به تونل‌ها مسدود کرد.

از سوی دیگر حماس و گروه‌های دیگر شروع به کندن تونل‌ برای حمله به نیروهای اسرائیلی کردند.

سال ۲۰۰۶ شبه نظامیان از طریق یکی از این تونل‌ها به اسرائیل نفوذ کردند و بعد از کشتن دو سرباز اسرائیلی، یک سرباز دیگر به نام گیلعاد شلیط را گروگان گرفتند. او پنج سال اسیر بود و در نهایت با تعداد زیادی از زندانیان فلسطینی در اسرائیل مبادله شد.

سال ۲۰۱۳ ارتش اسرائیل تونلی به طول ۱۶۰۰ متر در عمق ۱۸ متری زمین کشف کرد که سقف و دیوارهای بتنی داشت و از نوار غزه به یکی از کیبوتص‌های اسرائیلی منتهی می‌شد. این تونل بعد از آن پیدا شد که ساکنان اسرائیلی مرز گزارش دادند که صداهای عجیب و غریبی از زیر زمین می‌شنوند.

سال بعد اسرائیل با اشاره به لزوم نابود کردن تهدید حمله شبه نظامیان از طریق «تونل‌های وحشت» در زیر مناطق مرزی، عملیات زمینی و هوایی خود را در غزه آغاز کرد.

ارتش اسرائیل اعلام کرد که نیروهایش در آن جنگ بیش از ۳۰ تونل را نابود کرده‌اند. اما گروه‌های فلسطینی توانستند از طریق یکی از تونل‌ها حمله‌ای را ترتیب دهند که در آن چهار سرباز اسرائیلی کشته شدند.

نمای هوایی ساختمان‌هایی را در شهر غزه نشان می‌دهد که با حمله اسرائیل به تونل‌های زیرزمینی فرو ریختند ( مه ۲۰۲۱ )

منبع تصویر،

AFP

توضیح تصویر،

سه ساختمان در شهر غزه در سال ۲۰۲۱ پس از اصابت تونل های اطرافش در حمله هوایی اسرائیل فرو ریخت

دکتر دافنه ریشمون-باراک، متخصص نبردهای زیرزمینی و مدرس دانشگاه رایشمن اسرائیل، می‌گوید: «تونل‌های بین مرزی معمولا خیلی ابتدایی هستند به این معنی که غالبا استحکام خوبی ندارند. این تونل‌ها معمولا یک بار مصرف هستنند و با هدف نفوذ و حمله در خاک اسرائیل ساخته می‌شوند.»

«وضع تونل‌های داخل غزه متفاوت است چون حماس به صورت روزمره از آنها استفاده می‌کند. این تونل‌ها احتمالا طوری ساخته می‌شوند که ماندن در آنها برای مدت طولانی راحت‌تر باشد. این تونل‌ها قطعا برای پایداری بیشتر در دراز مدت طراحی و تجهیز شده‌اند.»

«رهبران گروه‌ها در آنها پنهان می‌شوند، مراکز فرماندهی و کنترل در آنجاست، برای نقل و انتقال از آن استفاده می‌شود و نقش خطوط ارتباطی را بازی می‌کند. این تونل‌ها برق‌کشی شده، چراغ و همین طور مسیرهای ریلی دارد. امکان تحرک در آنها بیشتر است و ارتفاعشان طوری است که می‌توان در داخل آن ایستاد.»

این کارشناس می‌گوید که به نظر می‌آید حماس در سال‌های اخیر «استاد فن» تونل‌سازی و همین طور جنگاوری شده که بسیاری از آن را با مشاهده تاکتیک‌های نبرد شبه‌نظامیان سوریه در حلب و همین طور اعضای گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش)‌ در موصل آموخته است.

نقشه تونل‌ها

تصور می‌شود که تونل‌ها تا عمق ۳۰ متری زیر زمین رفته باشد و برای جلوگیری از شناسایی شبه نظامیان ورودی‌هایی در داخل خانه‌ها،‌ مساجد، مدارس و دیگر ساختمان‌های عمومی داشته باشد.

ساخت چنین شبکه‌ای برای عموم مردم غزه هزینه داشته است. ارتش اسرائیل حماس را متهم کرده که میلیون‌ها دلار از کمک‌های غزه و هزاران تن سیمانی را که برای بازسازی خانه‌های ویران‌شده در جنگ‌های قبلی اختصاص داشته، در ساختن تونل‌ها به کار برده است.

این احتمال وجود دارد که پیکارجویان حماس در حمله هفته گذشته به اسرائیل هم که در آن بیش از ۱۳۰۰ نفر کشته و بیش از ۱۵۰ نفر گروگان گرفته شدند، از یک تونل بین مرزی استفاده کرده باشند. گزارش‌هایی منتشر شد که می‌گفت خروجی یک تونل در نزدیکی کیبوتص کفار عزه -که در آن ده‌ها غیرنظامی کشته شدند- کشف شده است.

اگر این گزارش‌ها تایید شود، چنین تونلی باید زیر دیوار حائل زیرزمینی اسرائیل ساخته شده باشد که مجهز به پیچیده‌ترین ابزار شناسایی تونل است و اسرائیل نصب آن را در سال ۲۰۲۱ به پایان رسانده بود.

ریشمون-باراک می‌گوید تایید استفاده از تونل در حمله اخیر، تکان‌دهنده خواهد بود اما تاکید می‌کند که هیچ سیستم تشخیص تونلی مصون از خطا نیست: «به همین دلیل است که از زمان‌های بسیار قدیم در جنگ‌ها از تونل استفاده می‌کردند،‌ چون راه مطمئنی برای جلوگیری از ساخت آن وجود ندارد.»

او همچنین هشدار می‌دهد که هم‌زمان با صف‌آرایی صدها هزار سرباز اسرائیلی برای حمله زمینی احتمالی به غزه، تصور این که ارتش اسرائیل بتواند تمام شبکه تونلی غزه را نابود کند، چه از سوی دولت‌مردان و چه مردم اسرائیل، غیرواقعی خواهد بود.

خانم ریشمون-باراک می‌گوید: «بخش‌هایی از این شبکه را غیرنظامیان،‌ به هر دلیلی، تخلیه نخواهند کرد… بخش‌هایی از آن هم اصلا شناخته شده نیست. در بعضی مناطق تلفات جانبی تخریب آنها بسیار بالا خواهد بود.»

او هشدار می‌دهد که نابود کردن تونل‌ها تلفات زیادی در میان سربازان اسرائیلی،‌ غیرنظامیان فلسطینی و گروگان‌های حماس به جا خواهد گذاشت. تا الان هم بیش از ۲۲۰۰ فلسطینی در حملات تلافی‌جویانه اسرائیل به غزه کشته شده‌اند که بسیاری از آنها غیرنظامی بودند.

ریشمون-باراک می‌گوید:‌ «حماس به صورت بسیار موثری از سپر انسانی استفاده می‌کند. وقتی از حمله‌ای قریب‌الوقوع خبردار می‌شوند، غیرنظامیان بی‌گناه را در طبقات بالای ساختمان‌ها جا می‌دهند. این اقدام بارها باعث لغو حملات اسرائیلی‌ها شده است.»

«آنها که در این شیوه مهارت کسب کرده‌اند، می‌توانند به راحتی در تونل‌ها هم آن را به کار ببرند و گروگان‌های اسرائیلی و آمریکایی و دیگران را در این تونل‌ها نگه دارند.»

در جریان درگیری‌های سال ۲۰۲۱ یک رشته حملات هوایی ویران‌کننده اسرائیل، سه ساختمان مسکونی را در غزه با خاک یکسان کرد و ۴۲ نفر را کشت. ارتش اسرائیل اعلام کرد که در آن حمله تونل‌های زیرزمینی را هدف گرفته اما افزود که با فروریختن این تونل‌ها،‌ ساختمان‌ها هم فروریخته‌اند.

به گفته ریشمون-باراک شبکه تونلی، برتری ارتش اسرائیل در زمینه فناوری و اطلاعاتی را از بین می‌برد، پیچیدگی‌های جنگ خیابانی را دوچندان می‌کند و تهدیدی مرگبار برای سربازان اسرائیلی به حساب می‌آید.

او می‌گوید: «اول این که حماس زمان بسیار زیادی داشته تا تمام این شبکه را بمب‌گذاری کند. آنها می‌توانند اجازه دهند سربازان اسرائیلی وارد تونل‌ها شوند و بعد کل آن را منفجر کنند.»

«آنها همین طور می‌توانند [سربازان اسرائیلی را در حملات غافلگیرکننده] بربایند. خطرات دیگری هم هست مثل نرسیدن اکسیژن، جنگ با دشمن در نبردهای تک به تک، و نجات سربازان زخمی که عملا غیرممکن می‌شود.»

«حتی اگر داخل تونل‌ها نروید،‌ اطمینان از برقراری امنیت در محدوده‌ای که مشکوک به داشتن تونل است، بسیار سخت‌تر از امن کردن محدوده‌ای در روی زمین است. در اولی باید امنیت جایی را تضمین کنید که قابل دیدن نیست.»

اما نیروهای اسرائیلی هم شیوه‌هایی برای کاهش خطرات احتمالی دارند.

به گفته کالین کلارک، مدیر گروه سوفان که در حوزه مشاوره امنیتی فعالیت می‌کند، این شیوه‌ها می‌تواند شامل فرستادن پهپاد یا وسایل متحرک بی‌سرنشین دیگر به داخل تونل‌ها برای داشتن تصویری دقیق از داخل آنها و همین طور ردیابی بمب‌گذاری‌های احتمالی، قبل از ورود سربازان به تونل باشد.

جنگنده‌ها هم امکان ریختن بمب‌های سنگرشکن را دارند که قبل از انفجار به عمق زمین نفوذ می‌کنند. اما با توجه به فشردگی جمعیت در مناطق مسکونی استفاده از آنها بدون ریسک نیست.