تعادل قوا بعداز 1.5 سال كه به سود اسد و رژيم ملايان بود، بنفع اپوزسيون سوريه مي چرخد
لوموند 13/5/2015
يک محور سني به کمک شورشيان سوري
مي شتابد.
در جنگ فرسايشي سوريه، شورشيان دست بالا را پيدا کرده اند. تعادل
قوا پس از بيش از يک سال و نيم که بين بهار 2013 و پائيز 2014 به سود رژيم چرخيده بود،
اکنون معکوس شده است. ظرف يک ماه و نيم، يک اتحاد تازه نظامي موسوم به «جيش الفتح»
مرکب از جنگجويان جهاديست، سلفي ها و گروه هاي نزديک به اخوان المسلمين، بخش اعظم استان
ادلب در شمال سوريه در مرز با ترکيه را به تصرف در آورده است.
به باور چندين کارشناس آشنا به ميدان جنگ سوريه، اين بازگشت قدرتمندانه شورشيان،
حاصل پيماني است که به ابتکار ملک سلمان، پادشاه سعودي، بين عربستان ، قطر و ترکيه
بسته شده است. پس از سالها بي اعتمادي، اين سه قدرت منطقه اي که بشدت با رژيم دمشق
دشمن هستند، تصميم به متحد کردن تلاشهايشان گرفته اند.
نزديک شدن سه کشور که به تحويل مجدد سلاح، هر چند هنوز به مقادير محدود، به شورشيان
انجاميده، نتيجه ديپلماسي به مراتب فعالتر عربستان به ابتکار سلمان جهت مقابله با نفوذ
فزاينده تهران در خاور ميانه است. پادشاه سعودي همان گونه که رهبري يک ائتلاف عرب جهت
اقدام نظامي در يمن عليه شبه نظاميان حوثي هوادار ايران را به دست گرفته، به نظر مي
رسد قصد دارد سريعا موضع شورشيان سوري را تقويت کند تا به سقوط بشار اسد، متحد اصلي
جمهوري اسلامي در منطقه شتاب بخشد.
بازگشت اعتماد به نفس به شورشيان
به گفته احمد طعمه، نخست وزير دولت موقت سوريه که در غازيان تپه در جنوب ترکيه
مستقر است، «تأثير سياست سلمان کاملا محسوس است. هماهنگي بين رياض، آنکارا و دوحه بسيار
بهبود يافته است. عمليات نظامي سعودي در يمن اميد و اعتماد را به سوري ها باز گردانيده
است. آنها احساس مي کنند که تغيير بزرگي در راه است». فايز الدويري، يک تحليلگر اردني
مسائل امنيتي که با شورشيان در تماس مستمر است، مي گويد : «مثلث دوحه-رياض-آنکارا شروع
به کار کرده است. موضع گيري سلمان به عنوان فرمانده جديد جهان عرب باعث شده که کتائب
شورشي شروع به تجديد سازمان خود کنند».
اين دو منبع و نيز يک منبع سوم که به مقامات قطري نزديک است، تأکيد مي کنند که
موشکهاي ضد تانک، بخصوص از نوع تاو Tow، اخيرا به دست نيروهاي
ضد اسد رسيده است. اما هيچيک از اين سه منبع
تحويل گسترده سلاح را تأييد نمي کنند. اسامه ابو زيد، سخنگوي ارتش آزاد سوريه (ASL)، شاخه مدره قيام سوريه، حتي مي گويد
«از پنج ماه پيش هيچ چيز» دريافت نکرده، اما در عين حال مي پذيرد که «اين وضعيت مي
تواند بزودي تغيير کند، زيرا دوستان سعودي، ترک و قطري در حال بررسي پشتيباني گسترده
تر» از آنها هستند.
يکي ديگر از علائم باز يافتن اعتماد به شورشيان اينکه ائتلاف ملي سوريه (CNS)، تشکل اصلي اپوزيسيون، اعلام کرده
که نماينده اي به ژنو براي شرکت در رايزني هاي استفان دو ميستورا، نماينده ويژه سازمان
ملل براي سوريه، که قصد دارد در سوئيس به طور جداگانه با بازيگران بحران گفتگو کند،
نخواهد فرستاد. خالد خوجه، رئيس ائتلاف ملي در اوايل ماه مه در مطبوعات ترکيه گفته
است که «اسد در حال عقب نشيني است».
نخستين نشانه هاي چرخيدن وضعيت به 15 دسامبر 2014 باز مي گردد. در آن روز، جبهه
النصره، شاخه سوري القاعده، و جنبش اسلاميست احرار الشام، دو تشکلي که محور هاي اصلي
«جيش الفتح» کنوني را تشکيل مي دهند، پايگاه نظامي وادي الضيف، يکي از استحکامات اصلي
رژيم اسد در شمال کشور را به تصرف در آوردند. اين چرخش در طول زمستان زماني تأييد شد
که رزمندگان جبهه الشاميه، نيروي اصلي شورشي حلب و نزديک به اخوان المسلمين، تهاجم
نيروهاي رژيم با هدف محاصره بخش شرقي شهر را در نطفه خفه کردند. تغيير وضعيت از اواخر
ماه مارس با سقوط پي در پي شهر هاي ادلب، جسرالشغور، واقع در بيست کيلومتري غرب آن
و کمپ نظامي القرميد در نزديکي آن، شتاب گرفت. اين تغيير ديناميک در جبهه ها با ظهور
يک نظم جديد منطقه اي مقارن شد.
به ابتکار ملک سلمان، که متقاعد شده اخوان المسلمين فعلا براي عربستان سعودي در
مقايسه با ايران خطر کمتري محسوب مي شوند، رياض با دو پدرخوانده اخوان، قطر و ترکيه،
آشتي کرده است. اين ابتکار البته به زيان دو کشور عربي که بيش از ديگران در صف اول
مبارزه عليه اخوان قرار دارند، يعني امارات متحده عربي و مصر، و عربستان تا کنون بر
آنان تکيه داشت، صورت گرفت. به گفته آندرياس کريگ، استاد دانشکده دفاع قطر، «محور رياض-ابوظبي-قاهره
جاي خود را به محور رياض-آنکارا-دوحه داده که به مراتب به شورشيان ضد اسد نزديک تر
است. حال امير تميم بار ديگر در سوريه دست بازتري پيدا کرده، در حالي که در سال
2014، از بيم برانگيختن خشم مللک عبدالله ناگزير شده بود اهداف خود در اين کشور را
محدود سازد».
در جريان نشست سران کشورهاي شوراي همکاري خليج که هفته گذشته در رياض برگزار شد،
عکس تميم در حال گفتگوي صميمانه با محمد بن نايف، وليعهد جديد عربستان، که گفته مي
شود بسيار هوادار قطر است، در جرايد انتشار يافت. اکنون منطق حکم مي کند که قطر کمک
خود به احرار الشام و جبهه الشاميه را افزايش دهد، در حالي که عربستان سعودي بر پشتيباني
از جيش الاسلام، مشتري اصلي آن در سوريه، که در حومه دمشق حضور گسترده اي دارد، بيافزايد.
همچنين قرار است رجب طيب اردوغان، رئيس جمهور ترکيه، بزودي براي سومين بار در سال
جاري به رياض سفر کند. اپوزيسيون چپ ترکيه او را متهم به پشتيباني دست کم لژيستيک از
جبهه النصره مي کند، در حالي که رئيس جمهور بدون اينکه کسي را قانع کند، اين اتهام
را تکذيب مي کند. به نوشته مطبوعات ترکيه، پادشاه سعودي به اردوغان قول داده از ايجاد
يک منطقه ممنوعه پرواز در شمال سوريه، اقدامي که از دير باز مورد درخواست آنکارا بوده،
حمايت کند.
هماهنگي جديد بين سعوديها، قطريها و ترکها، الزاما به معناي نزديک بودن پايان کار
رژيم اسد نيست. اما در عوض بي ترديد به معناي تشديد نبردها در آينده نزديک خواهد بود.
دمشق به تازگي براي زدودن بي آبرويي ناشي از از دست دادن جسر الشغور که دروازه دشت
ساحلي سوريه محسوب مي شود، دست به يک ضد حمله زده تا اين شهر را پس بگيرد 
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر