خامنه‌ای و بریکس؛ وقتی غریق به هر دستاویزی چنگ می‌زند
- گزارشات و تحلیلها
- 1403/08/07
ضرب‌المثل «الغریق یتشبث بکل حشیش» اگر چه یک ضرب‌المثل غیرفارسی است، اما در زبان ما متداول و حتی بدون ترجمه نیز برای شنونده یا خواننده مفهوم است. انسان غرق شده به هر گیاهی چنگ می‌اندازد تا نجات یابد؛ زیرا خیال می‌کند که آن گیاه در دریا ریشه دارد و محکم است. معادل‌ها و برداشت‌های روان‌تری از این مفهوم نیز در زبان فارسی وجود دارد، مانند: «گرچه دریا را نمی‌بیند کنار/ غرقه حالی دست و پایی می‌زند». یا «مرد غرقه گشته جانی می‌کند/ دست را در هر گیاهی می‌زند». به‌طور کلی، مفهوم این ضرب‌المثل به هر دری زدن و تلاش مذبوحانه است.
نگاهی به آخرین آمارها و برآوردهای مربوط به بحران اقتصادی در فاشیسم دینی حاکم بر ایران، گویای آخرین تلاش‌ها و ناله‌های خامنه‌ای در مقابله با بیماری لاعلاجی است که حتی برندگان نوبل اقتصاد قادر به مداوای آن نیستند. آنچه دیروز «ابر بحران» خوانده می‌شد، امروز تحت عنوان «ناترازی» مطرح است؛ از ناترازی در کسری بودجه و بحرانهای آب و برق و گاز گرفته تا نسبت نامتعادل صادرات به واردات، کمبود مدرسه، معلم و دانش‌آموز، و خروج پزشکان و پرستاران از بیمارستانها. این ناترازی‌ها شامل ناترازیهای بانکی، عدم تعادل در هزینه و درآمد، کاهش نیروی کار فعال، مهاجرت نخبگان، و تورم و بیکاری نیز می‌شود. گویی کاری جز نظاره بر فرو نشست و زوال باقیمانده تمدن کهن و افتخارآمیز یک ملت باقی نمانده است.
در این هنگام که کشتی تولید و معیشت به گل نشسته و ارزش پول ملی هزاران برابر کاهش یافته است، پزشکیان که منصوب خامنه‌ای در قوه مجریه است، با داش‌مشتی‌گری سوار طیاره شده راهی دیار عاشقان می‌شود. شاید با برگ و گیاهی به‌قول عرب‌ها «حشیشی» از بریکس بازگردد، اما مگر به این سادگی‌هاست...
پول می‌خواهیم، نه گفت و گو!
پزشکیان با چمدانی پر از مطالبات در کازان روسیه حاضر شد. هدف او دستیابی به تفاهم‌ها، توافق‌ها و پروژه‌های مشترک با اعضای بریکس بود. «وی گفت: بریکس نباید باشگاهی صرفاً برای گفتگو باشد. تصمیمات بریکس باید ضمانت اجرایی داشته و برای تأمین مالی کشورهای عضو مسئولیت بیشتری بپذیرد. اما آیا بریکس هم‌اکنون از این ظرفیت برخوردار است یا تا فاصله گرفتن از باشگاه گفتگو مسیر طولانی‌یی را باید طی کند؟ اگر چه عضویت ایران در بریکس می‌تواند فرصتی مهم باشد، اما به این معنا نیست که دیگر اعضای رسمی و ناظران بتوانند تهران را در این بزنگاه اقتصادی و حتی امنیتی یاری دهند» (رویداد۲۴-۵ابان۱۴۰۳)
در این سفر حتی «موافقت‌نامه جامع همکاریهای ایران و روسیه» که امید می‌رفت در کازان به امضاء برسد، به وقتی دیگر موکول شد و پزشکیان با دست خالی به ایران بازگشت.
وزیر اقتصاد نیز پیش از این گفته بود: «ایران برای نخستین بار به‌صورت رسمی و در سطح سران در اجلاس بریکس شرکت می‌کند و امیدوارم این تلاش‌ها در ابعاد مختلف سیاستی، امنیتی، فرهنگی و مردمی به دست‌آوردهای اقتصادی و مالی نیز منجر شود و روابط اقتصادی ایران با کشورهای عضو بریکس توسعه یابد» (اکو ایران۲ابان۱۴۰۳)
مأموریت پزشکیان: عبور از پس‌لرزه‌های اقتصادی
در گزارشهای داخلی و خارجی، اوضاع بحرانی اقتصاد ایران مورد تأکید قرار گرفته است. نشریه «شورای آتلانتیک» در خصوص انگیزه‌های ایران برای حضور در بریکس می‌نویسد: «یکی از اهداف پزشکیان از حضور در نشست بریکس، جلب حمایت کشورهای عضو برای عبور از پس‌لرزه‌های تحریم‌هاست که اقتصاد و بخش انرژی ایران را هدف قرار داده است» (اقتصادنیوز۴آبان۱۴۰۳).
در این گزارش، مانند سایر ارزیابی‌های مستقل، اشاره شده که «اقتصاد ایران در شرایط بسیار سختی به سر می‌برد و رشد تولید ناخالص داخلی (GDP) کاهش یافته است. این کشور با نرخ رشد حدود ۲ درصد و تورم ۳۴ درصد با چالشهای اقتصادی جدی مواجه است. بر اساس گزارش رسانه‌های محلی، قیمت نان و سایر نیازهای اساسی مانند آب و مسکن نیز افزایش یافته است»
بحرانهای رژیم آخوندی دیگر شمارش شدنی نیست
در حالی که نیروگاههای انرژی حداکثر با ۷۰ درصد ظرفیت خود کار میکنند و صادرات فولاد به نصف کاهش یافته، کمبود مداوم انرژی و کسری ۱۷۰۰۰ مگاواتی برق آشکار است. در این شرایط، برای کسب چند دلار بیشتر، شرکت دولتی توانیر ناچار می‌شود برق را به قیمت‌های بالاتر به خارج از کشور صادر کند.
اکنون حتی اصلاح‌طلبان قلابی نیز توجیه‌گر سیاست «نگاه به شرق» شده‌اند؛ چرا که فروپاشی فاشیسم دینی آنها را نیز به گورستان عبرت‌های تاریخی خواهد برد. وزیر اقتصاد تأکید کرده بود که عضویت ایران در بریکس فرصتی است تا روابط اقتصادی و سیاسی با کشورهای عضو در قالب همکاریهای دوجانبه و چند جانبه توسعه یابد و وضعیت اقتصادی بهبود یابد» (فرهیختگان۵آبان۱۴۰۳)
از سوی دیگر، باندهای مافیایی حامی خامنه‌ای نیز در جاده «نگاه به شرق» چهار خطه فعالیت میکنند و می‌گویند: «عضویت ایران در بریکس و شانگهای دستاوردی بود که به تثبیت جایگاه ایران در نظام بین‌الملل کمک کرد و سیاست توازن در روابط خارجی را پیش می‌برد» (همان)
بدون عضویت در FATF و لغو تحریم‌ها، بریکس بسته است
رژیم آخوندی با وجود آن که از کمبود منابع و سرمایه‌ها آگاه است، هم‌چنان دست از جنگ‌افروزی و حمایت از تروریسم برنمی‌دارد و به همین دلیل از سوی جامعه جهانی تحریم می‌شود؛ تحریم‌هایی که سبب می‌شوند نتواند به منابع بین‌المللی دست یابد. فریدون مجلسی، استاد دانشگاه، می‌گوید: «موضوعی که بهره‌مندی از بریکس را برای ایران ناممکن می‌کند، این است که همکاریهای بانکی با کشورهای بریکس نیازمند رعایت دستورالعمل‌های FATF است. تا زمانی که ایران این پروتکل‌ها را نپذیرد، عملیات متعارف بانکی ایجاد نخواهد شد و بدون این همکاری، خروج از مشکلات اقتصادی تقریباً ممکن نیست» (آرمان۵آبان۱۴۰۳)
همچنین وزیر اقتصاد اعتراف کرد: «دو مشکل فشار تحریم وFATF است که موجب می‌شود بانک‌های ما نتوانند با بانک‌های اعضای بریکس ارتباط برقرار کنند» (ابرار۵ آبان۱۴۰۳)
سال گذشته رئیس بانک مرکزی آفریقای جنوبی گفته بود، اگر (ارز بریکس) را می‌خواهید، باید یک اتحادیه بانکی داشته باشید و باید همگرایی کلان اقتصادی را به دست آورید. «در همین راستا، کارشناسان می‌گویند که هنوز راه زیادی تا تشکیل این ارز وجود دارد و به‌گفته مجید شاکری، پژوهشگر اقتصادی، تنها شکل ارز مشترک بریکس چیزی شبیه SDR (دارایی ذخیره بین‌المللی) است که آن‌هم قطعاً از رونمایی از اسکناس شروع نمی‌شود» (فارس۶آبان۱۴۰۳).
