راست و دروغ علل فیلترینگ تلگرام

• ایران
• 1397/01/15

عضما و فیلترینگ تلگرام

کماکان خبر فیلترینگ تلگرام و نه مسدود کردن عملی آن، یکی از مهمترین خبرهای صحنه اجتماعی ایران و دنیای رسانه به‌ویژه فضای مجازی کشور است.

خبری که اینک دیگر ابعاد جهانی هم پیدا کرده است.

در این نوشته نگاهی داریم به آن‌چه در این مورد در ایران جریان دارد. مواردی شامل حرفها و نکات و تبلیغات و تنش و تناقضات آن چرا که در موضع‌گیری‌های آخوندها یک به‌هم‌ریختگی، عدم‌انسجام و آسمان و ریسمان بافتن مستمر به چشم می‌خورد.

در تازه‌ترین «خبر» روز سه‌شنبه ۱۴فروردین دبیر شورای عالی فضای مجازی آخوندها (ابوالحسن فیروزآبادی) به صحنه آمد و تلاش کرد برای فیلترشدن محتمل تلگرام، علل اقتصادی بتراشد! علتی که تاکنون هیچ حرفی در مورد آن زده نشده بود و هیچ‌یک از طرف‌های ذینفع در فیلترینگ تلگرام، حتی اشاره‌یی هم به آن نکرده بودند. مطلبی که اندکی غیرعادی و تعجب‌آور جلوه می‌کند.

چرا که فیلتر کردن یک پیام‌رسان اجتماعی که به اعتراف مقامات رسمی حدود ۴۵میلیون ایرانی از پیر و جوان و از طبقات مختلف در آن به مبادله پیام در فضای مجازی مشغول هستند،‌ چه ربطی به اقتصاد دارد؟ آن هم در مملکتی که تمام اقتصادش در انحصار چند هولدینگ مشخص و معروف آخوندهاست و اساساً به‌جز بیت خامنه‌ای و وابستگان، آستان قدس، سپاه سرکوبگر پاسداران و عواملشان، کسی پول و سرمایه قابل‌حسابی ندارد که بخواهد وارد کار اقتصادی مهمی‌ شود که بعد در معرض تهدید اقتصادی‌یی قرار گیرد که از طرف یک پیام‌رسان فضای مجازی، محتمل! است.

به همین علت است که حرف‌های دبیر شورای‌ عالی فضای مجازی آخوندها غيرعادی جلوه می‌کند وقتی می‌گوید: «تلگرام می‌خواد سکوی پیام‌رسانها رو تبدیل به سکوی اقتصادی کنه و در حال حاضر در حال تبدیل‌شدن به یک شرکت هرمی مجازی با هدف تضعیف پول ملی کشورهاست. تلگرام در هیچ کشوری به‌اصطلاح پیام‌رسان غالب نیست، به‌جز کشور ما یعنی در کشورهای دیگه به‌عنوان پیام‌رسان ردهٔ پنجم، ششم، هفتم اگر وجود داشته باشه ولی در کشورمون پیام‌رسان غالب هست و در حقیقت ما بسیاری از داراییها‌مون رو در این فضا بردیم روی این سکو قرار دادیم. این سکو تا امروز سکوی پیام‌رسانی بود ولی از چند ماه پیش به‌طور رسمی تلگرام در حقیقت در سایت خودش یک سند ۳۲صفحه‌یی رو منتشر کرد. اینها به‌دنبال این هستند که یک پولی مستقل از دولتها راه‌اندازی بکنند، دارایی از کشور خارج بشه و در مرحله بعدش اون تکنولوژیها یک عمر محدودی دارند، من پیش‌بینی می‌کنم این پولها یک عمر ۱۰ساله دارند. خب ما اگر آمدیم این پول وارد کشور شد و یه چیزی در حدود ۲۰– ۳۰میلیارد دلار ۵۰میلیارد دلار از کشور خارج کرد، در دست مردم هم این پول موند، بعدش با آمدن تکنولوژیهای پردازشی پیشرفته به یک‌باره ممکنه ظرف یک شب این پولها بی‌ارزش بشن.»

درست یک روز پس از سیزده‌بدر، آخوندها با طرح چنین اتهام‌های اقتصادی دور از ذهنی علیه یک کانال پیام‌رسان (آن‌هم در مملکتی که اکثریت نزدیک به اتفاق اتباع آن، با مشکل فقر جدی دست به گریبان هستند و اساساً توان ورود به هیچ پروژه اقتصادی‌ قابل‌توجهی ندارند) و بعد استدلال در صحت لزوم مقابله با آن و در نتیجه اثبات صحت تصمیم سرکوبگرانه خود در بستن تلگرام، همه را به یاد دروغ سیزده‌ انداختند.

فیروزآبادی با حضور در برنامه خط خبر شبکهٔ خبر با اشاره به این‌که شرکتهای غول‌پیکر اقتصاد دیجیتال جهانی تلاش دارند، بدون در نظر گرفتن منافع کشورها و یا رعایت قوانین در اقتصاد آنها دخالت کنند تأکید کرد:

«فنآوریهای جدید در فضای مجازی در لایه نهایی حاکمیت دولتها را نشانه گرفته‌اند، فیروزآبادی با اشاره به راه‌اندازی قریب‌الوقوع یک پول مجازی در شبکه تلگرام (چیزی مانند بیت‌کوین) افزود پول مجازی «گرام» در شبکهٔ تلگرام درصدد است با مداخلهٔ بسیار وسیع در اقتصاد کشورها نوعی استعمار نوین ایجاد کند، دبیر شورای عالی فضای مجازی با بیان این‌که تلگرام در هیچ کشوری به‌جز ایران پیام‌رسان غالب نیست افزود بسیاری از دارایی‌های کشور عملاً در اختیار این شبکه قرار گرفته و تلگرام در حال تبدیل از یک شبکه‌ٔ پیام‌رسان به یک سکوی اقتصادی است».

این تبلیغات البته خاص رادیو تلویزیون آخوندی نیست، چرا که  طی روز‌های سه‌شنبه و چهارشنبه ۱۴ و ۱۵فروردین، آخوندها و مهره‌هایشان ناگهان با یک فوج!‌ خبر، مقاله و مصاحبه و بازتکرار آنها در فضای رسانه‌یی کشور، اضافه بر کانال‌های تلویزیونی آخوندی تلاش کردند مستمسک تازه‌‌شان برای بستن احتمالی تلگرام را عادی و طبیعی جلوه دهند. حرکتی که ضمنا نشانه ضعف آنها در عملی کردن تهدیدشان مبنی بر بستن تلگرام هم هست و نشان می‌دهد آخوندها در عملی کردن خبر بستن تلگرام در همین چند روزی که از انتشارش گذشته، در برابر واکنش‌های اجتماعی، به‌شدت «کم» آورده‌اند که به این‌گونه استدل‌ها متوسل می‌شوند.

به‌عنوان مثال، روزنامه بدنام کیهان خامنه‌ای از قول فیروزآبادی نوشت: «تلگرام می‌توانست با تبلیغات هدف‌دار، کسب و کار پررونق راه بیاندازد.

تلگرام می‌توانست با بخش خصوصی، کسب و کار مشترک داشته باشد. گوگل روزی یک میلیارد تومان از بازار ایران تبلیغات می‌گیرد.

(اما) تلگرام به‌صورت رسمی اعلام کرد به‌عنوان یک سکوی اقتصادی استفاده خواهد شد و روش تلگرام تضعیف پول ملی ایران است».

یادآوری می‌شود که فیروزآبادی در همان مصاحبه دیروزش گفت: «من یک عبارتی دارم تحت عنوان این‌که تلگرام داره تبدیل می‌شه به یک شرکت، یک هرم مجازی. فیروزآبادی افزود تلگرام برخلاف ادعای خود با بخش خصوصی ایران دشمنی عمیقی دارد و هر پیام رسانی که بخواهد با دخالت در اقتصاد کشور به منافع ملی ایرانیان ضربه بزند دربارهٔ آن تدبیر خواهیم کرد. فیروزآبادی با بیان این که دربارهٔ نحوه برخورد با تلگرام در حال بررسی هستیم گفت در این زمینه اقدامات مختلفی می‌توانیم انجام دهیم که در زمان مناسب آنها را اعلام می‌کنیم».

روزنامه حکومتی ابتکار هم در رویکرد و استدلالی دیگر سؤال کرد: «آیا فیلترینگ تنها راه موجود است»؟ همین روزنامه سپس بلافاصله سؤال کرد: «با صدمه شدید مالی به کسب و کارهایی که در طی چند سال شکل گرفته‌اند چه می‌کنیم»؟

روزنامه حکومتی ایران هم همه تعارف‌ها را کنار گذاشته و خارج از هر بحث اقتصادی و عرف امنیتی، در مورد فواید تلگرام برای حاکمیت نوشته: «چون (تلگرام) فضایی برای تبادل نظرات به‌صورت آزادانه و به دور از هراس‌های امنیتی است. این نکته هم البته قابل‌توجه است که حکومتها اتفاقاً باید از چنین فضاهایی استقبال هم بکنند که در حکم یک سوپاپ اطمینان عمل می‌کند و اگر بسته شود چه بسا برخی مسائل اصطلاحاً زیرزمینی و برای کشور هزینه‌زا شود».

در میان خبرهای مربوط به فیلترینگ محتمل تلگرام، روزنامه جوان متعلق به بسیج پاسداران در لابلای طرح یک سوال، نقش روحانی در فیلترینگ تلگرام را مشخص کرده و نوشت:

«اگرچه رئیس‌جمهور درباره تلگرام بیشتر سخنان چندپهلو می‌گوید اما... این پرسش که چرا رئیس‌جمهور و مجموعه قوه مجریه به این جمع‌بندی رسیده‌اند که باید از فعالیت تلگرام در ایران انحصارزدایی کرد، ظاهراً پاسخ‌های متفاوتی دارد. مخاطرات جدی اقتصادی این پیام‌رسان در کنار قانون‌ناپذیری آن احتمالاً رئیس‌جمهور را به این نتیجه رسانده که تلگرام نباید در ایران منحصراً و بی‌هیچ قید و شرطی فعالیت داشته باشد».

اما حرف آخر را صادق زیباکلام  از عناصر باند اصلاح‌طلبان در گفتگو با اعتماد آنلاین درباره فیلترینگ تلگرام بیان کرد و خارج از هر بحث اقتصادی و دست و پا زدن در استدلال‌های بی‌سرو‌ته مستقیم رفت سراغ اصل مطلب و  گفت: « نزدیک به ۴۰سال است که نظام جمهوری اسلامی ایران با هر دستگاه و وسیله‌یی که قابلیت ارسال پیامی را داشته باشد که برخلاف خواسته جمهوری اسلامی باشد، مخالفت می‌کند. یکی دیگر از مسئولان گفته‌ تلگرام تهدیدی علیه اقتصاد ملی است. تلگرام می‌خواهد اقتصاد ملی را نابود کند. فردا ممکن است بگویند که تلگرام ابزاری است که داعش از آن استفاده می‌کند. تمام این ضدونقیض‌ها که درباره فرستنده‌های فارسی‌زبان، ماهواره، ویدئو و حالا تلگرام گفته می‌شود، همه‌اش به‌خاطر یک نکته بنیادی است. نکته این است که حکومت جمهوری اسلامی روی همه این‌ها کنترلی نداشته است و برای همین بود که دنبال ویدئو می‌گشتند. چون روی ماهواره کنترلی نداشتند به پشت‌بام‌ها حمله می‌کردند. حکومتهایی مثل جمهوری اسلامی فقط یک قول را می‌پذیرند آن‌هم قول خودشان است. تلگرام نه تهدید ملی، نه امنیتی و نه محل پرورش و زادوولد تروریست است. مشکل اساسی تلگرام همانی است که... مطالبی را می‌گویند که با آن‌چه حکومت می‌گوید، مغایرت دارد. حکومت می‌گوید که دلیل فلان حادثه این بوده اما بعد در تلگرام معلوم می‌شود که دلیل چیز دیگری بوده است. مشکل اساسی تلگرام این است که شما می‌توانید مغایر با گفتمان صدا و سیمایی صحبت کنید. اما نظام ما برخلاف جهت آب حرکت می‌کند. بر فرض که تلگرام را هم فیلتر کردند اما بعد چیز دیگری پیدا می‌شود که نمی‌توان آن را فیلتر کرد... نظام باید بپذیرد که صدایی غير از خودش باید وجود داشته باشد. نظام باید بپذیرد که یک کشور ۸۰میلیونی را نمی‌توان فقط با یک حرف آن‌هم حرف حکومت اداره کرد. نظرات و اقوال دیگر هم می‌توانند در جامعه وجود داشته باشند، همان‌گونه که در ژاپن، هند، مالزی و نروژ این موضوع پذیرفته‌شده است. چرا در این کشورها مشکلی با تلگرام وجود ندارد؟ چون پذیرفته‌اند که سخنی غير از نظر حکومت هم وجود دارد».

زیباکلام البته خودش هم یک نکته بنیادی را فراموش کرده و آن این‌که؛ همه آن‌چه که برشمرد، از ویژگی‌های یک دیکتاتوری فاشیستی است که ضمنا «سوپاپ‌»های اطمینانش را هم خودش انتخاب می‌کند، مگر این‌که قدرت کنترلش مختل شده باشد و زمام امور از دستش «در» رفته باشد!

و به بیان دیگر، تلگرام تا وقتی پذیرفته شده و برای رژیم قابل‌تحمل است که برای جوانان و مردم ایران، یک «هدف» در زندگی روزمره‌شان باشد. اما از لحظه‌یی که تلگرام به یک وسیله برای رسیدن به یک هدف بالاتر مانند تغییر در ایران در دست مردم تبدیل می‌گردد، نه تنها قابل‌تحمل نیست بلکه باید مسدود (یعنی حذف) گردد!